Joseph Conrad od czasów wczesnej młodości prowadził życie marynarza – odkrywcy i wędrowcy. Rzucony na wzburzone fale morskie, jak również przemierzając z narażeniem życia najciemniejszą z dżungli na świecie, był daleko od swojej ojczyzny i związanych z nią wspomnień z dzieciństwa. Działalność literacką rozpoczął przed czterdziestką i chociaż język angielski, w którym pisał, nie był jego pierwszym językiem, to Conrad jest nadal uważany za jednego z największych pisarzy języka angielskiego ery nowożytnej.

Urodzony w 1857 roku w Berdyczowie, leżącym w ówczesnym zaborze rosyjskim, w rodzinie Apolla Korzeniowskiego i Ewy Bobrowskiej-Korzeniowskiej otrzymał imiona Józef Teodor Konrad. Jego ojciec był pisarzem i uważał za priorytet nauczenie Józefa czytania i pisania w języku polskim oraz podziwianie bogatej historii i literatury polskiej. Konrad potrafił czytać i pisać, gdy miał pięć lat. Mówił także biegle po francusku. W młodości interesował się podróżami i kartografią, więc spędzał długie godziny na studiowaniu nieoznakowanych zakątków mapy, marząc o tym, aby pewnego dnia odkryć ich tajemnice.

W tamtych latach rodzina Korzeniowskich była w ciągłym ruchu. Ze względu na udział w powstaniu styczniowym w 1861 roku została wysiedlona na Syberię, gdzie zmarła matka pisarza, Ewa. Z powodu choroby ojciec został zwolniony z dalszego odbywania kary zesłania, ale zmarł w Krakowie w 1869 roku i młody Józef został sierotą. Przygarnął go wuj, Tadeusz Bobrowski, który się nim zaopiekował i wysłał go do szkoły.

Józef nie wykazywał dużego zainteresowania nauką szkolną i dobre oceny otrzymywał tylko z geografii. Jego wuj zachęcał go do pisania, chociaż przeczuwał, że jego słabe oceny szkolne nie pozwolą mu na życie w środowisku akademickim. Ponieważ Józef wykazywał fascynację opowieściami o żeglarskiej przygodzie, już w wieku 17 lat został wysłany do Marsylii we Francji, aby rozpocząć karierę w zawodzie żeglarza.

Przez około 19 lat Konrad był francuskim i później brytyjskim marynarzem. Jego praca umożliwiła mu poznanie niemal całego świata, bowiem odbywał podróże na Karaiby, do Azji, Afryki i Australii. Jego dziecinne fantazje stały się rzeczywistością, a jego egzotyczne doświadczenia wpłynęły na tematykę jego późniejszych utworów. W tym czasie nauczył się języka angielskiego i zaczął pisać w tym języku.

Z powodu choroby porzucił życie na morzu i osiedlił się w Anglii, gdzie rozpoczął karierę pisarza. Jego pierwsza z opublikowanych powieści, „Szaleństwo Almayera” (1895), została wydana pod pseudonimem Joseph Conrad i ten pseudonim został przypisany jego dziełom już do końca życia. Mimo że w początkach swojej twórczości nie zyskał szerokiej popularności, jego prace były i nadal są uznawane za arcydzieła literatury angielskiej. Do jego najbardziej znanych dzieł zalicza się: „Jądro ciemności” (1899), „Lord Jim” (1900), „Nostromo” (1904), „Tajny agent” (1907) i „W oczach Zachodu” (1911).

Chociaż rzadko publikował cokolwiek, co bezpośrednio odnosiłoby się do Polski, to od czasu do czasu był atakowany przez polskich intelektualistów jedynie z tego powodu, że nie pisał w języku polskim. Conrad zawsze uważał się za Polaka i wiele z osobistych wątków w jego pisarstwie wywodziło się z jego polskiego wychowania, jak i z czytania literatury polskiej. W jego prywatnych pismach znajdziemy informacje o tym, że niektóre z jego najwcześniejszych wspomnień z dzieciństwa wywodzą się ze wspólnego z ojcem czytania utworów Adama Mickiewicza. W 1918 roku, gdy Polska odzyskała niepodległość, Conrad był tak szczęśliwy, że spisał swoje myśli w eseju zatytułowanym „Zbrodnia rozbiorów”.

Joseph Conrad zmarł 3 sierpnia 1924 w swoim domu w Kent, w Anglii, gdy jego twórczość była już podziwiana przez angielskich czytelników. Jego utwory były później przetłumaczone na język polski, jak i na inne języki. Dzieła Josepha Conrada miały wpływ na twórczość wielu wspaniałych pisarzy, przynosząc inspiracje takim autorom jak F. Scott Fitzgerald, Ernest Hemingway i George Orwell. W Polsce wybudowano wiele obiektów, którym nadano imię Josepha Conrada. Jego imieniem nazwano też okręt marynarki wojennej ORP Conrad.

Muzeum Polskie w Ameryce czci pamięć Józefa Konrada Korzeniowskiego poprzez ekspozycję jego portretu w Sali Marynistycznej, gdzie również znajduje się ściana Joseph Conrad Yacht Club z Chicago. W Bibliotece MPA goście tej zasłużonej placówki mogą znaleźć wiele utworów Conrada w tłumaczeniu polskim, jak i w oryginalnym języku angielskim.

Adam Aksnowicz